Monitoringsrapportage Doelbereik Schone Lucht Akkoord. Tweede voortgangsmeting

Abstract

De Nederlandse overheid wil de luchtkwaliteit verbeteren omdat minder luchtvervuiling beter is voor de gezondheid. Ze heeft hiervoor in 2020 het Schone Lucht Akkoord (SLA) gesloten met inmiddels meer dan 100 gemeenten en alle provincies. Afgesproken is om in 2030 50 procent minder gezondheidseffecten te hebben van luchtvervuiling door Nederlandse bronnen dan in 2016. De SLA-partners hebben begin 2023 hun jaarlijkse plannen ingeleverd waarin staat hoe zij de uitstoot van stikstofoxiden en fijnstof in Nederland gaan verminderen. Het RIVM heeft berekend dat de gezondheidseffecten als gevolg van luchtvervuiling in 2030 met 46 procent afnemen ten opzichte van 2016. Voorwaarde daarvoor is dat deze plannen volledig worden uitgevoerd. Als ook de effecten van maatregelen tegen klimaatverandering en stikstofneerslag worden meegerekend is een gezondheidswinst van 50 procent haalbaar. Een gezondheidswinst van 50% betekent dat mensen in Nederland gemiddeld per persoon 2,5-3,5 maanden langer leven. De SLA-partners willen ook dat de luchtkwaliteit gaat voldoen aan de WHO(World Health Organization)-advieswaarden uit 2005 voor fijnstof en stikstofdioxide. Deze advieswaarden zijn strenger dan de normen die nu in Nederland gelden. De Europese Unie gebruikt deze advieswaarden om de wettelijke normen voor fijnstof en stikstofdioxide Europees aan te scherpen. Deze normen zullen naar verwachting gaan gelden vanaf 2030. RIVM berekeningen laten nu zien dat deze advieswaarden in 2030 bijna overal in Nederland kunnen worden gehaald als de plannen voor het SLA worden uitgevoerd. In een paar gebieden zullen extra maatregelen nodig zijn om in 2030 aan de nieuwe EU(Europese Unie)-wetgeving te voldoen. Dit blijkt uit de tweede voortgangsmeting van het RIVM. Hierin staat alle informatie om te kunnen berekenen of de doelen van het SLA worden gehaald. Bijvoorbeeld hoeveel de uitstoot en de concentraties van stikstof(di)oxiden en fijnstof dalen bij verschillende pakketten van maatregelen. Adviesbureau TAUW heeft berekend hoeveel de uitstoot daarbij daalt. Met deze resultaten heeft het RIVM de gezondheidseffecten berekend.

The Dutch government wants to improve air quality, since less air pollution is better for public health. To this end, it concluded the Clean Air Agreement (Schone Lucht Akkoord, SLA) in 2020. More than 100 municipalities and all provinces have since decided to sign up to this agreement. The agreement includes a commitment to reduce the health effects of air pollution from Dutch sources by 50% by 2030, compared to 2016. In March 2023, the SLA signatories submitted their annual plans indicating how they would reduce emissions of nitrogen oxides and particulate matter (implementation plans). According to calculations by the Dutch National Institute for Public Health and the Environment (RIVM), implementation of all of these plans will decrease the health effects of air pollution by 46% by 2030. Health gains of 50% are possible if the effects of additional measures to combat climate change and nitrogen deposition are also taken into account. A health gain of 50% would translate to a mean increase in life expectancy of 2.5-3.5 months per Dutch resident. Another goal of this agreement is to comply with the WHO guideline values from 2005 for concentrations of nitrogen dioxide and particulate matter. These guideline values are stricter than the current mandatory limit values. In the meantime, the European Union is about to finalise a process to strengthen the EU air quality limit values, also based on the 2005 WHO guideline values. These limit values are expected to be valid in 2030. Calculations performed by RIVM show that the guideline values can be achieved across nearly all of the Netherlands in 2030 if the SLA plans are implemented. Additional measures will be needed in some specific areas to comply with the new EU limit values in 2030. RIVM's second progress assessment contains all the necessary information to calculate whether the goals of the SLA are being met, including by how much the emissions and concentrations of nitrogen (di)oxides and particulate matter will decrease as a result of the implementation of various sets of measures. Consultancy firm TAUW has calculated by how much emissions will decrease as a result. RIVM used the results of this analysis to calculate the health effects.